علم المعانی وإیقاع الشِّعر: جمیل وعمر والقَیْسان نموذجًا

نویسندگان

أحمد دوالیبی

ahmad dawaliby aleppo university, syriaجامعة حلب، سوریا محمد جمیل قزّو

mohammad qozzwo aleppo university, syriaجامعة حلب، سوریا

چکیده

یصْبو الشَّاعر إلی مخاطبه الشّعور الدَّاخلیّ للمتلقِّی، وتحقیق أعلی مستوًی من الإعجاب فی نفسه، ولا یتوانی فی استغلال طاقات علم المعانی الموسیقیَّه للتّعبیر عن المعانی المختلفه؛ فیَذْکر ما کان معروفًا، أو یُضْمر ما کان مجهولًا لإثاره انتباه المتلقِّی و تساؤلاته، وقد یُقدّم، ویؤخّر، ویُعرّف، وینکّر، طلبًا للإیقاع الدَّاخلیّ للقصیده، ویتقافز بإیقاعه سریعًا، أو یتهادی به بطیئًا؛ فیَصِلُ، ویفصل، ولا یغفلُ لحظهً عن الخبر والإنشاء، وما فیهما من طاقه تعبیریَّه، أو ما یصاحبهما من ارتفاعٍ فی حدّه الإیقاع وانخفاضه. وقد رصد بحثُنا أثرَ علم المعانی فی إیقاع شعر الغزل الأمویّ، وما یصاحبه من قیمٍ تعبیریَّه یقْصدها هذا الشَّاعر أو ذاک، مهتدیًا إلی ذلک بأمثله من شعر جمیل بثینه وعمر بن أبی ربیعه والقَیْسَیْن: قیس بن ذَرِیح وقیس بن الـمُلوَّح، ومتّخذًا منهم نماذج للدراسه. ویقف البحث عند بعض الأسالیب التی لجأ إلیها هؤلاء الشُّعراء، ومنها: الحذف والذِّکر، کحذف حرفٍ أو أکثر لفظًا، وحذف حرفٍ لفظًا وکتابه، وحذف کلمه. وکذلک التَّعریف والتَّنکیر، والخبر والإنشاء، وما فیه من إیقاعٍ صاعد، وإیقاعٍ هابط، وإیقاعٍ نبریّ. ثمَّ التَّقدیم والتَّأخیر وما فی معانیه من التَّخصیص، وبیان الحال وإظهار الإنکار، ومفاجأه المتلقِّی. ثمَّ الوصل والفصل.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

الشعر العربی الصوفی علی ضوء بنیویه شکلیه ابن الفارض نموذجا

ساختارگرایی شکل گرا، یکی از مهم ترین رویکردهای نقد ادبی معاصر است که ناقد در آن، به دور از هرگونه عامل موثر خارجی ( شرایط اجتماعی و سیاسی و بیوگرافی ادیب ) تنها به ساختار متن و سطوح مختلف آن نظیر: سطح آوایی، نحوی ( جمله )، ادبی و معنایی و نیز تعیین جفت های متقابل میان واژه ها رو می کند. چه این جفت ها، نوعی تضاد و جدایی را سبب می شوند که ادیب، آن را در میان دو جهان متضاد به وجود می آورد. با این...

عاشوراءفی الشعر العراقی المعاصر (عبدالمنعم الفرطوسی,محمدمهدی الجواهری نموذجا)

واقعه ی عاشوراء و شهادت امام حسین)ع( ازجمله بزرگترین حوادث در تاریخ اسلام بعد از واقعه ی غدیر شمرده می شود که در آن روز بهترین و عزیزترین خاندان رسول الله -صلّی الله علیه وآله وسلّم- در صحرای کربلاء به شهادت رسیدند. این واقعه ی انسانی در روحیه ی شاعران بسیار تأثیر گذار بوده چنانکه شاعران در طول تاریخ به سرودن شعر درباره آن همّت گماشتند. دو تن از شاعران نامی معاصر عراق شمرده می شوند که اشعار » ...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دراسات فی اللغه العربیه و آدابها

جلد ۶، شماره ۲۲، صفحات ۲۷-۴۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023